Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi öğretmeni derste şöyle bir masal anlatmıştır:

100 yıldan beri bir çayırın ortasında kocaman bir meşe ağacı yaşarmış. Meşe ağacı kendisinin çok güçlü olduğunu düşünür, içten içe sazlıklar için üzülürmüş. Bir gün şiddetli bir rüzgâr meşeyi yıkmış ve nehrin kenarına kadar sürüklenmiş. Meşe ağacı “Nasıl oluyor da sizin gibi sazlıklar dimdik ayakta dururken benim gibi koca bir meşe ağacı yıkılıyor?” diye sormuş. Sazlıklar “Çünkü sen rüzgârla savaşırken biz uyum sağladık, kıvrıldık ve her bir rüzgâr dalgasıyla büküldük. Böylelikle bize vereceği zarardan kurtulmuş olduk.”

Öğretmen, masaldaki meşe ağacının “yok olan dinî yorumları”, sazlıkların da “yaşayan dinî yorumları” temsil ettiğini söylediğine göre bu derste dinî yorumların aşağıdakilerden hangisi ile ilişkisi işlenmektedir?

Temel hak ve özgürlüklerden bazıları şunlardır:

• İbadet hakkı
• Yaşama ve sağlık hakkı
• Özel yaşamın gizliliği hakkı
• Düşünce ve ifade özgürlüğü

Buna göre aşağıdaki ayetlerden hangisi farklı bir temel hak ve özgürlüğe işaret etmektedir?

İslam kültür ve sanat anlayışı ile ortaya çıkan çalışmalarla ilgili bazı bilgiler şunlardır:

• İki boyutlu, gölgesi olmayan bir resim sanatı geliştirilmiştir.
• Su ve kuş sesi gibi doğa sesleri, bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır.
• Yapılarda çeşme, kervansaray, medrese, hamam gibi çeşitlilik ortaya çıkmıştır.
• Camiler, güzel yazı teknikleriyle hazırlanan ayet ve hadislerle donatılmıştır.

Bu metinde aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

Din ile ahlak arasında kopması mümkün olmayan karşılıklı bir ilişki vardır. Nitekim Hz. Muhammed’in (sav.) gönderiliş gayesi de iman esaslarıyla ahlaki anlamda olgun bireyler meydana getirmektir.

Aşağıdaki hadislerin hangisinde metinde bahsedilen şekliyle bir ahlak-iman ilişkisi yoktur?

Anlamak masraflı iştir
Emek ister, gayret ister, samimiyet ister
Yanlış anlamak kolaydır oysa
Biraz kötü niyet, biraz da cahillik kâfidir

Bu dizelerde İslam’da hoş görülmeyen davranışlardan hangisine vurgu yapılmaktadır?

Tevazu, alçak gönüllü olmak anlamına gelen bir fazilettir. İnsanın bu faziletten uzaklaşması; kibir, büyüklenme gibi hatalara düşmesine sebep olur. Bunun tersi onda aşırıya gitmek ise insanı zillete ve aşağılığa sürekler. Bu konuyla ilgili olarak Hz. Muhammed’in (sav.) huzuruna getirilen birinin korkudan titrediğini görmesi üzerine söylediği “Sakin ol! Ben kurutulmuş et ile beslenen bir kadının oğluyum.” sözü örnek olarak gösterilebilir. Bununla beraber tevazu konusunda kişinin kendini küçültecek derecede aşırıya kaçmasının da uygun olmadığı söylenmiştir.

Bu metinden İslam ahlakıyla ilgili,

I. Tutum ve davranışlarda ölçülü olmak gerekir.
II. Şekillenmesinde sünnetin önemli bir yeri vardır.
III. Evrensel faziletlerin benimsenmesinde dinî emirler rol almaktadır.

yargılarından hangileri çıkarılabilir?  

• “Ey iman edenler! Sizden öncekilerin üzerine yazıldığı gibi Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için sizin üzerinize de sayılı günlerde oruç yazıldı.”
(Bakara suresi, 183. ayet)
• “Oruç kalkandır. Biriniz oruçlu iken çirkin, kötü ve kaba söz söylemesin, bağırıp çağırmasın, kavga etmesin. Birisi kendisine söver ya da çatarsa ona ‘Ben oruçluyum.’ desin.”
(Hadis)

Verilen ayet ve hadiste oruç ibadeti ile ilgili vurgulanan ortak husus aşağıdakilerden hangisidir?

Ameli/fıkhi mezhepler arasında ehl-i sünnet görüşünü temsil eden meşhur dört mezhep, kendi arasında Ehl-i Rey ve Ehl-i hadis olmak üzere iki gruba ayrılır. Bunlarla ilgili temel özellikler şunlardır:

• Ehl-i Rey: Fıkhi içtihatlarda bulunurken akla ve akıl yürütmeye başvurması sebebiyle kendisi ile taraftarlarına bu isim verilmiştir. Bu isimle adlandırılmaları, kitap ve sünneti terk edip sadece rey ile hüküm vermeleri değil diğerlerine göre bu metodu daha sık kullanmış olmaları sebebiyledir.
• Ehl-i Hadis: En önemli özellikleri, dinî metinleri yorumlamayan ve zorunlu olmadıkça kişisel görüşe başvurmayan, metinlere şeklen bağlı kalan bir anlayışa sahip olmalarıdır.

Bu bilgilere göre sözü edilen gruplara aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru örnekler verilmiştir?

Uluslararası bir din sempozyumu düzenlenecektir. Araştırmacılar, aşağıdaki konu başlıklarında sunumlarını yapacaklardır:

• Mahiyet ve Hakikat Bağlamında Vahiy Olgusu
• Dinî Çatışma Noktaları Açısından Mültecilik Sorunu
• Ekoloji, Şiddet Gibi Küresel Sorunlar Karşısında Din

Bu başlıklar, İslam düşüncesinde yorum farklılıklarının oluşmasında etkili olan;

I. sosyal,
II. kültürel,
III. insan yapısı,
IV. dinî metinlerin yapısı

sebeplerinden hangileriyle ilişkilendirilebilir?

Hz. Peygamber’in vefatından sonra itikadi mezheplerin ortaya çıkmasında, inanç alanında ortaya çıkan görüş farklılıkları etkili olmuştur. Bunun yanı sıra yaşanan bazı siyasi tartışmalar da zamanla itikadi bir mesele hâline gelmiş ve itikadi mezhepleri doğurmuştur. Bu nedenle siyasi veya itikadi meselelerden ortaya çıkan dinî yorumlara “itikadi/siyasi mezhepler” adı verilmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi metinde sözü edilen mezhepler arasında gösterilemez?