Fen bilimleri dersinde öğrenciler seksek oyununu, ışık konusuna uyarlayarak oynamaktadırlar. Seksek oyunu dizilişinde yer alan numaralara birer madde ismi yazarak oyuna başlamışlardır.

Oyunun kuralları şu şekildedir:

■ Oyuncu elindeki taşı numaralı karelerden birine atar.
■ Taşı attığı kutuda bulunan maddenin ışığı geçirme durumuna göre benzer madde olan karelere basarak oyunu tamamlar.
■ Bir sekmede en fazla iki kare zıplanabilir. Örneğin 3 kareden sadece 4,5 veya 6. karelere zıplanabilir.
Oyun hakkında bazı öğrencilerin düşünceleri şu şekildedir:

Ayça: Taşımı 1 ya da 8 numaralı kareye atabilirsem oyunu bitirebilirim.
Betül: Eğer taşımı 5 numaralı kareye atarsam oyunu bitiremem.
Cem: Ben taşımı 4 numaralı kareye attığım için oyunu bitiremiyorum.

Buna göre hangi öğrencilerin yaptığı yorumlar doğrudur?

Parlak bir yüzeye gönderilen ışık ışınları düzgün yansıma yapar. Düzgün yansıma yapan cisimlerde her zaman gelme açısı yansıma açısına eşittir.

Tam orta noktasından dönen bir düzeneğe bağlanmış ayna ve lazer ile çeşitli deneyler yapılmaktadır.

Yukarıdaki düzenekle ilgili olarak,

I. Sadece ayna saat yönünde az miktarda döndürülürse gelme açısı büyür.
II. Lazer ışığı saat yönünde az miktarda döndürülürse gelme açısı küçülür.
III. Lazer ve ayna aynı yönde eşit miktarda döndürülürse gelme açısı değişmez.

verilen ifadelerden hangileri doğrudur?

Dünya üzerinde farklı yapı ve özelliklere sahip pek çok canlı bulunmaktadır. Şeffaf canlılar ışığı geçirmeleri açısından diğer canlılara göre oldukça farklı görüntüye sahiptir. Şeffaf canlılara en iyi örneklerden biri denizanalarıdır. Bu canlıya dışarıdan bakıldığında canlının iç yapısını ve arkasında kalan alan net olarak görülebilmektedir.

Buna göre şeffaf yapıya sahip denizanası ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

Tam orta noktalarında yeteri büyüklükte delikler açılan kartonlar şekildeki gibi ışık kaynağının önüne yerleştiriliyor. Işık kaynağı açılıp son kartonun bittiği gözlem noktasına ışığın ulaşılıp ulaşılmadığı kontrol ediliyor. Gözlem sonucunda ışığın gözlem noktasına ulaşmadığı fark ediliyor.

Buna göre yukarıda verilen durum ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Öğrenciler bahçede topladıkları malzemeler ile ışığın yansıması ile ilgili bir etkinlik yapmaktadırlar. Grup Güneş ve Grup Ay’ın; ağaç dalı, gazoz kapağı ve çam yaprağı gibi doğal malzemeler ile yaptıkları modeller aşağıda verilmiştir.

Buna göre öğrenci gruplarının yaptığı modeller ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır?

Hatıra fotoğrafı çektirmek için stüdyoya giden Deniz’e ışık yansıtıcı önünde durması gerektiği söylenir.

Daha sonra Deniz fotoğrafını incelediğinde ışık yansıtıcı sayesinde kendi bedenin parlak, etrafının ise mat olarak çıktığını fark etmiştir.

Buna göre,

I. Reflektör ışığı dağınık yansıttığı için etrafın mat görünmesini sağlamıştır.
II. Deniz reflektöre baktığında kendi görüntüsünü net olarak göremez.
III. Reflektör yerine ayna kullanılsaydı Deniz yeterince parlak çıkmayabilirdi.

yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

Ailesi ile göl kenarına gezintiye giden Cansu, gölde ağaçlardan yansıyan ışıkların harika bir manzara oluştuğunu gözlemlemiştir. Manzarada göl yüzeyinde ağaçlar net olarak fark edilmektedir.

Bir süre sonra başlayan yağmur göl üzerine yavaşça düşmeye başlayınca Cansu ağaçların görüntülerin bozulup kaybolduğunu gözlemlemiştir.

Cansu’nun gözlemlerine dayalı olarak,

I. Güneş’ten gelen ışıklar ağaçlardan yansıdıktan sonra göl yüzeyine düşmüştür.
II. Durgun su saydam olduğu için göl yüzeyinden yansıyan ışıklar düzgün yansıma yapmıştır.
III. Yağmurun başlamasıyla dalgalanan göl yüzeyi üzerine düşen ışıkları dağınık bir şekilde yansıtmıştır.

yaptığı yorumlardan hangileri doğrudur?

Şekilde lazer ışığı yüzeyin normali ile 60o’lik açı yapacak şekilde aynaya gönderilmiştir. Daha sonra lazer üzerinde bulunduğu düzenek sayesinde sağ ya da sol tarafa doğru hareket ettirilerek ışığın aynadan farklı şekillerde yansıması sağlanıyor.

Üç farklı işlem ayrı ayrı yapılarak aynaya gelen ve yansıyan ışığın gelme ve yansıma açıları kaydediliyor.

İşlem I: Lazer 10o sağa hareket ettirilerek aynaya ışık gönderiliyor.
İşlem II: Lazer 20o derece sola hareket ettirilerek aynaya ışık gönderiliyor.
İşlem III: Lazer 40o sağa hareket ettirilerek aynaya ışık gönderiliyor.

Yapılan işlemlerde oluşan gelme ve yansıma açıları ile ilgili hazırlanan grafiklerden hangisinde hata yoktur?

Ebrar ışığın yansıma ile ilgili olarak sebep-sonuç ilişkisini gösteren bir tablo hazırlamıştır.

Buna göre Ebrar’ın hazırladığı tablo ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

Aynanın Yolculuğu

Ayna imâlatında kullanılacak camlar öncelikle fabrikanın yıkama bölümüne alınır. Çeşitli işlemlerden geçirilen cam temizlenerek, varsa üzerindeki pürüzler giderilir. Daha sonra camın arkasına parlak özelliğe sahip sıvı gümüş ve bakır birkaç kez püskürtülür. Püskürtme işlemi sonrasında kurumaya bırakılan cam fırında bekletilerek ayna oluşumu tamamlanır.

Buna göre verilen açıklama dikkate alındığında aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz?

Asaf TÜBİTAK Ortaokullar arası proje yarışmasında ışık ile ilgili bir proje üzerine çalışma yapmaktadır. Projesinde kullanılan boyanın odanın aydınlatılmasına etkisini belirlemeye çalışmaktadır. Asaf iki farklı ev maketini farklı iki boya ile boyayarak evlerin üst taraflarına lamba yerleştiriyor.

Asaf gözlem sonucunu şu şekilde yazıyor:

Aynı ışık kaynağı ile aydınlatmama rağmen, biri diğerine göre daha aydınlık görünüyor.

Buna göre yapılan deney ve gözlem sonucu birlikte değerlendirildiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Evine yeni akvaryum alan Selma Hanım, balıkları çok sevmekte ve her gün onları izlemektedir. Bir süre sonra akvaryum camının renginin değiştiğini ve balıkları görmenin zamanla daha zor olduğunu fark etmiştir.

Bu durumun nedenini araştırdığında akvaryum suyunun kirlendiğini ve cam yüzeyinde yosunlaşma olduğunu görmüştür.

Selma Hanım’ın zamanla akvaryumdaki balıkları görememesinin nedeni ile ilgili olarak,

I. Işık kaynağından balıklara ulaşan ışık miktarı azalmış olabilir.
II. Balıklardan yansıyan ışıkların miktarı azalmış olabilir.
III. Balıklardan yansıyan ışıklar akvaryum camından daha az miktarda geçmiş olabilir.
IV. Işık kaynağından yayılan ışık miktarı artırılsa balıklar daha net görünür.

yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur?

Fen bilimleri dersinde ışığın yansıma kuralının anlaşılması için makarnalar ve yapışıtırıcı ile etkinlik yapılmıştır. Tuğba makarna kullanarak yansıtıcı bir yüzeyde meydana gelen yansıma durumlarını aşağıdaki gibi modellenmiştir.

Tuğba’nın yaptığı modeller dikkate alındığında,

I. Dağınık yansıma modelinde yansıyan ışıklar yanlış gösterilmiştir.
II. Düzgün yansıma modelinde yansıtıcı yüzey yanlış modellenmiştir.
III. Dağınık yansıma ve düzgün yansıma modellerinin isimleri yer değiştirirse tüm modeller doğru olur.

yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

Bilgi: Güneş ışığına maruz kaldığında renk değiştiren özel boyalara fotokromik boya denir. Fotokromik boyalar farklı renklerde üretilebilirler.

Bir fotoğraf sanatçısı güneş ışığını kullanarak bir desen çalışması yapmak istemektedir. Sanatçı eserini yaparken güneş ışığı altında zamanla siyahlaşan bir fotokromik boya tercih ediyor.

Sanatçı resim kâğıdını 30 parçaya bölüp her tarafını fotokromik boya ile boyamıştır. Daha sonra her parçanın üzerine seçtiği bir madde kapatarak güneş ışığı iyi bir şekilde alan bir alanda belli bir süre bekletiyor.

Yapılan işlem ile ilgili,

I. Göz ve ağız kısımlarının oluşması için cam ile kaplama yapmış olabilir.
II. Saçların oluşması için yağlı kâğıt ile kaplama yapmış olabilir.
III. Sanatçı resmini çok süre ışık altında bekletirse gri yerlerde tamamen siyah olabilirdi.

yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur?

Fen bilimleri dersinde ışığın yansıması ile ilgili aşağıdaki çizimler yapılıyor..

Yukarıdaki çizimler değerlendirildiğinde aşağıdaki yorumların hangisi yapılabilir?