1455’te Johannes Gutenberg (Yohan Gutenberk) ayrı ayrı hazırlanmış kurşun harfleri yan yana dizerek baskı yapan matbaayı icat etti. Aslında matbaa ilk olarak 6.yüzyılda Çin’de kullanılmaya başlandı. Çinliler tahtaların üzerini oyarak harf ve resimleri mürekkep yardımıyla kâğıda basıyorlardı. Çinlilerin bu icadı 9. yüzyılda Uygur Türkleri tarafından da kullanılmaya başlandı. Böylece ilk Türkçe kitaplar basıldı. Bu dönemde Müslümanlar tarafından da kullanılmaya başlanan matbaa Haçlı Seferleri sırasında Avrupalılar tarafından öğrenildi ve sonra geliştirildi. Böylece kitapların elle yazılarak çoğaltılması giderek azaldı ve çok sayıda kitap hızlı bir şekilde basılmaya başlandı.

Sadece verilenlere bakılarak hangisine ulaşılamaz?

Bugün kullandığımız icatların önemli bir bölümünün tarihi çok eskilere kadar uzanmaktadır. İnsanoğlunun günlük hayattaki ihtiyaçlarını karşılamak, karşılaştığı problemleri çözmek amacıyla ortaya koyduğu icatlar kendiliğinden ortaya çıkmamış aksine buna yönelik yapılan çalışmalar sonucu oluşturulmuştur. İcatlar insanların günlük yaşamını kolaylaştırırken aynı zamanda her geçen gün üzerlerinde yapılan çalışmalar sonucu çok daha işlevsel bir hale getirilerek kullanılmaya devam edilmiştir. Toplumlar arasında sürekli yaşanmakta olan ekonomik, toplumsal, kültürel ve siyasal etkileşimler sonucu bir uygarlığın ortaya koyduğu bir icat başka bir uygarlık tarafından öğrenilmiş böylece icatlar geliştirilerek onlara evrensel bir boyut kazandırılmıştır.

Yukarıda verilen metne göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Astronomi, coğrafya, matematik, tıp ve eczacılık alanlarında çalışmalar yapan Biruni, Harezm’de doğmuştur. Çok ufak bir sapma ile Dünya’nın çevresini hesaplamıştır. Güneş’i gözlemleyerek Dünya’nın yuvarlak olduğunu ve döndüğünü söylemiştir. Enlem-boylamı tespit etmiş, dünyanın güneş etrafındaki dönüşünün yaklaşık bir yılda gerçekleştiğini söylemiştir. Ay’ın farklı dönemlerini çizdiği modellemesi çok önemlidir. Modern astronominin temellerini atmıştır. UNESCO bu çalışmalarından dolayı Biruni’nin 1973 yılında doğumunun 1000. yılında tüm dünyada anılmasına öncülük etmiştir.

Buna göre Biruni ile ilgili,

I. Uluslararası alanda tanınmış bir bilim adamıdır.
II. Sadece bir alanda çalışmalar gerçekleştirmiştir.
III. Demokrasinin öncülerinden sayılmıştır.

Yargılarından hangisi ya da hangilerine ulaşılabilir?

Şemada “?” yerine aşağıdaki başlıklardan hangisi getirilmelidir?

Kağıt ve matbaa Çinliler tarafından bulundu. Türk-Çin mücadelelerinde Türkler kağıt ve matbaa ile tanışarak batıya doğru göçlerinde bu birikimi yanlarında taşıdılar. Talas savaşı ile Türkler arasında İslamiyet’in yayılması sayesinde Müslümanlar, Haçlı seferleri ile de Avrupalılar kağıt ve matbaa ile tanıştı.

Buna göre kağıt ve matbaa’nın yayılmasında aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır?

Galileo 1564-1642 yılları arasında yaşamış İtalyan gök bilimcidir. Teleskopu kullanarak gezegen ve yıldızları incelemiştir. İncelemeleri sonucunda gezegenlerin güneş çevresinde hareket ettiğini ve Dünya’nın yuvarlak olduğunu dile getirmiştir. Ancak 1633’te bu düşüncesi kiliseyi rahatsız etmiş, bu nedenle Engizisyon Mahkemesinde yargılanmıştır.

Metne göre Galileo ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

I. Günümüz sayı sistemi, dört işlem için pratik metodlar
II. Su kanalları, sarnıçlar, değirmenler, hassas teraziler
III. Dünya haritaları, pusula, doğa olaylarının takibi, gemicilik
IV. Dünya’nın dönüşü, çevre uzunluğunun hesaplanması, gök cisimlerinin takipleri

Bu çalışmaların ilgili olduğu bilim dalları aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir?

Timur Devletinden Akkoyunlu Devletine oradan da Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul’a davet edilerek Ayasofya medresesine müderris olmuştur.

Hakkında bilgi verilen bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?

Tarihte yazıyı ilk olarak Sümerler icat etmiştir. Bu yazı sisteminde kullanılan semboller çiviye benzediği için çivi yazısı olarak isimlendirilir. Mezopotamya’da yaşayan Sümerler M.Ö. 3500 civarında yani günümüzden yaklaşık 5500 yıl önce çivi yazısını kullanılmaya başladılar. Yazı insanlık tarihi açsından bakıldığında en önemli icatlardan biri olarak görülmektedir. Öyle ki yazının bulunmasıyla birlikte tarih kayıt altına alınmaya başlanmıştır. Böylece insanlar var olan bilgilerini unutmamış ve elde ettikleri tüm bilgileri sonraki nesillere aktarmışlardır.

Buna göre yazının bulunmasının aşağıdakilerden hangisini engellediği söylenebilir?

“Mezopotamya’da tarım en önemli geçim kaynağı idi. Elde edilen ürünler Zigguratlarda muhafaza ediliyordu. Depolanması için Zigguratlara getirilen ürünler görevliler tarafından kaydediliyordu. Bu kayıt işlemi sırasında çuvalların üzerine konulan işaretler zamanla arttı ve bu işaretlerin işi kolaylaştırdığı görüldü. Kullanılan bu işaretler kilden yapılan tabletler üzerine aktarıldı. Böylece yazı icat edilmiş oldu.”

Buna göre yazı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?