Türkiye’nin uluslararası sorunların çözümünde takip ettiği barışçıl dış politika, dünya devletlerinin takdirini toplamıştı.

Buna göre Türkiye’nin,

I. Dış borçlar sorunu
II. Musul sorunu
III. Hatay’ın anavatana katılması

gelişmelerinden hangilerini barışçıl yöntemlerle çözüme kavuşturduğu söylenebilir?

Fransa ile imzalanan Ankara Antlaşması’nda Hatay, özerk olarak Fransa’nın mandası altındaki Suriye’ye bırakılmıştı. Bu durum Lozan Antlaşması’nda da teyit edilmişti. Türkiye, o günün şartları altında Hatay’ı Suriye’ye bırakmak zorunda kalsa da Misakımillî sınırları içerisinde yer alan Hatay’ın Türkiye’ye katılması düşüncesi hep canlı kalmıştır. Bunda Atatürk’ün rolü büyük olmuştur. Atatürk'ün son dönemlerinde en çok Hatay meselesi ile uğraşmıştır. Bu meselenin çözümü için büyük bir çaba sarf etmiştir.

Buna göre, Atatürk ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Türkiye belirli dönemlerde, dünya barışına katkı sağlamak amacıyla Milletler Cemiyet’ine, İtalya’nın Habeşistan’a saldırması üzerine Sadabat Paktına, Almanya’nın saldırgan politikasına karşı balkan devletleriyle Balkan Antantı’na katılmıştır.

Türkiye’nin bu birliklere katılmasındaki amacı aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıda Lozan Barış Konferansı’nda görüşülen konular verilmiştir.

I. Hatay’ın anavatana katılması
II. Ege adaları
III. Boğazlar sorunu
IV. Yabancı okullar

Verilenlerin hangisiyle ilgili sorunların çözümü diğerlerinden sonra gerçekleştirilmiştir?

Lozan Antlaşması ile birlikte Hatay, Fransa mandası olan Suriye’ye bırakılmıştır. Böylece Misak-ı Milli kanunlarından taviz verilmiştir. Ancak Mustafa Kemal Hatay için oldukça büyük çaba harcayarak Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra Hatay meselesine çok önem vermiştir. Fransa’nın Suriye topraklarından çekilmesi ve Suriye’ye bağımsızlık vermesi ile Hatay meselesi Türkiye için büyük bir sorun haline gelmiştir.

Yukardaki metne göre Hatay sorununun gündeme gelmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi olduğu söylenebilir?

Fransa, 1936’da Suriye ve Lübnan’a bağımsızlık tanıdı. Bu durumu değerlendiren Türkiye, Fransa’ya verdiği nota ile aynı bağımsızlığın Hatay’a da verilmesini istedi. Çıkabilecek yeni bir dünya savaşı karşısında Türkiye’nin dostluğuna ihtiyaç duyan Fransa, Hatay halkının Türkiye’ye katılma isteğini kabul etmek zorunda kaldı. Bu gelişmeler üzerine Hatay meclisi oy birliğiyle Türkiye’ye katılma kararı aldı (30 Haziran 1939). Bu karar 7 Temmuz 1939’da TBMM tarafından onaylandı.

Buna göre Hatayın anavatana katılmasında;

I. Türklerin nüfusun çoğunluğunu oluşturması
II. Fransa’nın, dönemin şartlarından dolayı Türkiye’nin dostluğuna ihtiyaç duyması
III. Türkiye’nin yürüttüğü başarılı dış politika

gelişmelerinden hangileri etkili olmuştur?

Atatürk Dönemi’nde Türkiye dış politikada, önce Lozan Antlaşması ile ilgili sorunların çözümüne odaklanmış, daha sonra da yeni bir dünya savaşı tehlikesine karşı ülke güvenliğini sağlamaya yönelik çalışmalar yapmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi Atatürk dönemi dış politikasını meşgul eden bir sorun değildir?

Lozan Konferansı'nda Türkiye, yabancı okullar meselesini görüşmeyi reddederek bunun bir iç mesele olduğunu belirtmiştir. Lozan Antlaşması sonrasında Türkiye yabancı okullarla ilgili yasal düzenlemeler yaptı. Çıkarılan “Tevhid-i Tedrisat Kanunu” ile yabancı okulların ayrıcalıklarına son verilerek bu okullar Millî Eğitim Bakanlığına bağlandı. Yabancı okullara Türk öğretmenler tarafından Türkçe okutulmak üzere tarih ve coğrafya dersleri de konuldu. Ayrıca bu okullar Türk müfettişlerce denetlenmeye başlandı.

Türkiye’nin bu tutumu aşağıdakilerin hangisinden taviz vermediğinin göstergesidir?

Yabancı devletler, azınlıkların haklarını koruma bahanesiyle Osmanlı Devleti’nin iç işlerine müdahale ediyorlardı. Bu durum devletin egemenlik haklarını zedeliyordu. Yabancı devletlerin Türkiye’nin iç işlerine müdahalesini önlemek için Lozan görüşmeleri sırasında çeşitli çalışmalar yapıldı. Lozan Antlaşması’nda, İstanbul'da yaşayan Rumlar ve Batı Trakya'da yaşayan Türk nüfusu hariç, Türk ve Rum nüfusunun karşılıklı olarak değiştirilmesi karara bağlanmıştır.

Buna göre Nüfus Mübadelesi’nin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?

Lozan Antlaşması’nda, Türkiye’nin boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını sınırlayıcı hükümler yer alıyordu. Türkiye, o dönemin şartları içinde bu hükümleri kabullenmek zorunda kalmıştı. Ancak ilerleyen yıllarda ortaya çıkan yeni durumlar, Türkiye’nin güvenliği açısından Lozan Antlaşması’nın boğazlarla ilgili hükümlerinin gözden geçirilmesini gerekli kıldı.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin hangi maddesi, boğazların hakimiyetinin Türk Devleti'ne geçtiğinin kanıtı olarak gösterilebilir?