Mustafa Kemal, Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren Türk dış politikasıyla yakından ilgilenmiş hem bölge barışına hem de dünya barışına katkıda bulunmak amacıyla önemli antlaşmalar imzalamıştır. Bu antlaşmalar imzalanırken bazı temel ilkeler doğrultusunda hareket etmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi bu ilkelerden birisi değildir?

Lozan Antlaşması’nda çözüme kavuşturulamayan konulardan birisi de Musul sorunu olmuştur. Petrol kaynakları bakımından zengin olması İngiltere’nin bu bölge üzerinde planlar kurması, Türkiye ile arasında çekişmeye sebep olmuştur. İki ülke de sorunu kendi çıkarlarına uygun biçimde çözmeye çalışmıştır. Türkiye, burada Türk nüfusunun fazla olması ve yer altı kaynaklarının zenginliğinden dolayı İngiltere ile savaş durumuna gelmiştir. Daha sonra dönemin siyasi gelişmeleri sonucunda Ankara Antlaşması ile sorun çözülmüştür.

Yukarıdaki bilgilere bakarak Musul sorununun çözümünde hangi dış politika ilkelerinin ön plana çıktığı söylenebilir?

Cumhuriyet’in ilanından sonraki süreçte Mustafa Kemal ülkemizin çağdaş devletler seviyesine çıkması için birçok inkılâp yapmış, aynı zamanda bölge barışına katkıda bulunmak amacıyla da devletlerarası ikili ilişkilere, dostluk antlaşmalarına önem vermiştir. Ayrıca bu antlaşmalar imzalanırken ülkemizi ve vatandaşlarımızı zor durumda bırakacak, ulusal güvenliğimizi tehlikeye düşürecek tutum ve davranışlardan da uzak durmuştur.

Bu bilgilere bakarak aşağıdaki dış politika ilkelerinden hangisine ulaşılabilir?

1930’lu yıllardan sonra ülkemiz başarılı bir dış politika izlemiş, birçok sorunun barışçıl yollarla çözümü için çaba harcamıştır. Bu sorunlar çözülürken sadece ülke çıkarları ön planda tutulmamış ve değişen dünya düzenindeki etkenlere de önem verilerek belirlenen hedeflere ulaşılmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda Balkan Antantı, Sadabat Paktı imzalanmış ve Milletler Cemiyetine üye olunmuştur. Bu gibi siyasi gelişmeler hem ulusal hem de uluslararası alanda olumlu karşılanmıştır.

Yukarıdaki bilgilerden hareketle Atatürk dönemi dış politika ilkelerinden öncelikle hangisine ulaşılabilir?

“Büyük hayaller peşinde koşan, yapamayacağımız şeyleri yapar gibi görünen sahtekâr insanlardan değiliz.”

Atatürk’ün bu ifadeleri dış politika ilkelerinden hangisini kapsar?

İki devlet arasında bir sorunun çözümünde devreye giren bu ilke; bir devletin sorumluluklarını, muhatabı olduğu diğer devletin de yapması gerekliliğini ortaya koyar. Misakımillide yer alan komşu ülkelerdeki vatandaşlarımız ile ülkemizde yaşayan azınlıkların haklarının eşit olması gerektiği bu ilke doğrultusunda belirtilmiştir. Ayrıca Yunanistan’la, ülkemiz arasında yaşanan nüfus mübadelesinin de çözümü bu tanıma örnek gösterilebilir.

Yukarıda örnekleriyle verilen dış politika ilkesi hangisidir?

I. Başka bir milletin mandasına girmeyi reddetme
II. Kapitülasyonların kaldırılması
III. Duyun-u Umumiye Teşkilatının kaldırılması

Yukarıdaki gelişmeler Atatürk’ün dış politika ilkelerinden hangisiyle ilgilidir?

•Türkiye’nin Milletler Cemiyetine girmesi
•Balkan Antantı
•Sadabat Paktı

Yukarıdaki gelişmeler Atatürk’ün dış politika ilkelerinden hangisiyle daha çok ilgilidir?

Atatürk’ün oluşturduğu Türk dış politika ilkelerinden hangisi kalıplaşmış ideolojiler ve önyargılar yerine değişen şartları değerlendirerek adım atmayı öngörür?

Birinci Dünya Savaşı sonunda imzalanan antlaşmalar, dünyada kalıcı barışı sağlamaktan uzak kalmış özellikle İtalya ve Almanya’nın izledikleri saldırgan tutumlar hem Avrupa’nın hem de Türkiye’nin bölgesel güvenliğini tehlikeye düşürmüştür. Bu durumun olumsuz etkilerini fırsata çevirmeye çalışan Mustafa Kemal ülke güvenliğini sağlamak ve Boğazlar üzerinde tam hakimiyet kurabilmek amacıyla konuyu Milletler Cemiyetine taşımıştır. Montrö Sözleşmesi ile de bu amaca ulaşılmıştır.

Yukarıda verilen bilgilere göre dış politikada sorunların çözümünde hangi ilkeye öncelik verilmiştir?