Sosyal Bilgiler Öğretmeni Gamze Hanım öğrencilerine Atatürk’ün doğup ilk çocukluk yıllarını
geçirdiği şehir olan Selânik’e gezi düzenlemiştir.

Gezi dönüşü okulda öğrencilerinin gezideki yerlerden hangilerini hatırladığını sorunca bazı öğrenciler
cevapları vermişlerdir:

Burcu: Aziz Dimitrious Kilisesi ve Kutsal Havariler Tapınağı

Ahmet: Selânik Yahudi Müzesi ve İtalyan Sinagogu

Merve: Alaca İmaret Camisi

Öğrencilerin verdiği cevaplara göre Selanik ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

“Mustafa Kemal’in doğum ayı ya hiç yazılmaz ya da yanlış olarak bir sonbahar ayı gösterilir. Hâlbuki kendisinden işittiğime göre bir ilkbahar günü doğmuş olduğunu, hatta bunun mayıs ayına tesadüf ettiğini söylerdi. Nitekim bir gün Cumhurbaşkanlığı Umumî Kâtibi Hasan Rıza Soyak, Atatürk’e yabancı bir memleketten gelen ve bir ansiklopedi içinde olan mektubu göstermişti. Bunda Atatürk’ün biyografisi isteniyor, aynı zamanda özellikle doğum gününün kaydedilmesi rica ediliyordu. Atatürk bunun üzerine düşündü fakat bu günü kendisi de bilmiyordu ancak annesinden işittiğine göre, bir bahar mevsiminde doğmuş olduğunu hatırladı. Ay ve gün için ise aynen şöyle dediğini hatırlıyorum: “Bu, bir 19 Mayıs günü niçin olmasın.”

Yukarıda verilen metne göre Mustafa Kemal’in doğduğu yıllarda Osmanlı Devleti için;

I. Dağılma dönemini yaşamaktadır.
II. Nüfus kayıtları sağlıklı tutulmamaktadır.
III. Çok uluslu bir yapıya sahiptir.

yargılarından hangilerine ulaşılmaktadır?

Selânik Askerî Rüştiyesinde matematik öğretmeni bir gün: ‘Aranızda kimler kendine güvenirse kalksın. Onları müzakereci yapacağım.’ demişti. Ayağa öyle öğrenciler kalktı ki bunları gören Mustafa kendini ortaya atmaya cesaret edemedi fakat içlerinden birinin emri altına girecekti. Bu da ağırına gitti. Birden kalktı: “Ben daha iyi yaparım.” dedi ve yaptı. O günden sonra sınıfının müzakerecisi oldu.

Yukarıdaki metinde Mustafa Kemal’in hangi kişilik özelliğinden bahsedilmiştir?

‘’Mahallemizde Binbaşı Kadri Bey adında bir komşumuz oturuyordu. Oğlu Ahmet askerî rüştiyeye devam ediyor ve okul elbiselerini giyiyordu. Onu gördükçe ben de böyle elbise giymeye hevesleniyordum. Sonra sokaklarda subaylar görüyordum. Onların derecesine ulaşmak için takip edilmesi gereken yolun askerî rüştiyeye girmek olduğunu anlıyordum. O sırada annem Selânik’e gelmişti. Askerî rüştiyeye girmek istediğimi söyledim. Annem askerlikten pek korkardı. Asker olmama karşı çıktı. Giriş sınavı zamanı gelince ona sezdirmeden sınavı verdim ve askerî rüştiyeye kaydoldum. Böylece anneme karşı bir oldu bitti yaptım.’’

Mustafa Kemal’in kendi anlatımından yola çıkarak aşağıdakilerden hangisini küçük yaşta kazandığı söylenebilir?

“Eğer hitabet hocamız imdadıma yetişmeseydi, ben de şair olup çıkacaktım çünkü hevesim vardı. Asım Efendi bir gün beni çağırdı: “Bak oğlum Mustafa dedi, şiiri filan bırak. Bu iş senin iyi asker olmana mani olur. Diğer hocalarınla da konuştum. Onlar da benim gibi düşünüyorlar. Sen Naci’ye bakma, o hayalperest bir çocuk. İleride belki iyi bir şair ve hatip olabilir fakat askerlik mesleğinde katiyen yükselemez.” Hocamın ne kadar haklı olduğunu hadiseler ispat etti. Çok arzu ettiği hâlde Naci, Erkânıharp (kurmay) zabiti olamadı.”

Metne göre yakın arkadaşı Ömer Naci, Mustafa Kemal’i hangi alanda etkilemiştir?

“Çocukluğuma dair ilk hatırladığım şey, mektebe gitmek meselesine aittir. Bundan dolayı annemle babam arasında anlaşmazlık vardı. Annem, ilahilerle mektebe başlamamı ve mahalle mektebine gitmemi istiyordu. Gümrük memuru olan babam, o zaman yeni açılan modern tarzda eğitim veren Şemsi Efendi’nin mektebine devam etmemi ve yeni usul üzerine okumamı istemekteydi. Nihayet, babam işi ustalıkla halletti. Evvela mahalle mektebine başladım. Bu suretle annemin gönlü yapılmış oldu. Birkaç gün sonra da mahalle mektebinden çıktım. Şemsi Efendi’nin mektebine kaydedildim.”

Mustafa Kemal ile yapılan bu mülakatta aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

Mustafa Kemal’in eğitim gördüğü okullardan bazıları şunlardır:

Selanik-Şemsi Efendi İlkokulu

Manastır-Askeri İdadi

İstanbul-Harp Akademisi

Verilen bilgilere göre Mustafa Kemal ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

“…Selânik, dağ eteklerinden yukarıya doğru tırmanan, büyük, durgun körfezinin sularına yayılan ve çevresindeki Roma, Bizans ve Türk surlarının sınırlarını çoktan aşmış, çağdaş Batı ölçütlerindeki rıhtım ve bulvarları boyunca iyice gelişmiş bir kent görünümündeydi. Yıkık istihkâmlarının üzerindeki karmaşık çatıların arasından minareler ve çan kuleleri yükselirdi... Kent, 1889’da Sırbistan ve Viyana üzerinden demir yoluyla Avrupa’ya bağlanmıştır. Diğer bir demir yolu hattı da kenti, Bulgaristan üzerinden Avrupa’ya ve İstanbul’a bağlamaktaydı. Kentin elektrik ağı 1889’da kurulmuştur. Bu süreçte dokuma fabrikalarında pamuklu ve yünlü kumaş üretilmiş, yabancıların kontrolündeki Düyun-u Umumiye İdaresinin bir bölümü olan ve reji olarak bilinen devlet tekelinin himayesinde önemli ölçüde tütün ihraç edilmiştir. 19. yüzyılın son kırk yılında, Selânik’in nüfusu yetmiş binden yüz binin üzerine çıkmıştır. Bu süreçte Teselya’dan ve diğer yerlerden gelen göçmenler kentin Müslüman nüfusunu artırmıştır.”

 Verilen metinde Selanik ile ilgili aşağdakilerden hangisine ulaşılamaz?

“Güzel söylemek ve yazmak isteği kalıcı idi. İstanbul’daki Harp Okulunda ders aralarında kompozisyon alıştırmaları yapıyorduk. Saati elimize alıyor ‘Bu kadar dakika sen, bu kadar dakika ben söyleyeceğim.’ diye yarışmalar düzenliyor ve tartışmalar yapıyorduk. Okulun öğrencileri arasında okunmak üzere el yazımızla bir okul gazetesi çıkardık. Sınıf içinde küçük bir teşkilatımız vardı. Ben gazetenin yönetim kurulunda idim. Gazetenin yazılarını çoğunlukla ben yazıyordum.”

Buna göre Harp Okulunun Mustafa Kemal’e aşağıdaki hangi yönüne katkı sağladığı savunulabilir?

Mustafa Kemal bir anısını şu şekilde anlatmıştır:

“Selânik Mülkiye Rüştiyesinde iken mahallemizdeki Binbaşı Kadri Bey’in oğlu Ahmet, askerî rüştiyeye devam ediyor ve askerî üniforma giyiyordu. Onu gördükçe ben de böyle giyinmeye hevesleniyordum. Sonra sokaklarda subaylar görüyordum. Subay olmak için önce askerî rüştiyeye girmek gerektiğini anlıyordum. O sırada annem Selânik’e gelmişti. Askerî rüştiyeye girmek istediğimi ona söyledim. Annem asker olmamı istemiyordu. Sınav zamanı ona sezdirmeden rüştiyeye giderek sınava girdim.”

Verilen metinde Mustafa Kemal ile ilgili;

I. Kararlı bir kişiliğe sahiptir.
II. Meslek seçiminde çevresi etkilidir.
III. Karşılaştığı sorunu aşmasını bilmiştir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Avrupalı devletlerin gerçekleştirdiği Coğrafi Keşifler’den sonra Akdeniz limanlarındaki ticaret Atlas Okyanusu kıyısındaki limanlara kaymıştır. Gümrük geliri kaybına uğrayan Osmanlı Devleti, Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmak için bazı Avrupalı Devletlere ticari ve hukuki kolaylıklar sağlamıştır.

Buna göre aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılabilir?

“Komşumuz Binbaşı Kadri Beydi. Onun oğlu Ahmet askeri okula gidiyordu. Askeri mektep elbiseleri giyiyordu. Onu görünce bende böyle elbiseler giymeye hevesleniyordum. Sokaklarda zabitler (subay) görüyordum. Onların derecesine varmak için takip edilmesi lazım gelen yolun askeri rüştiyeye girmek olduğunu anladım.”

Mustafa Kemal’in anlatımına göre askerlik mesleğine yönelmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenebilir?