19.yüzyılda Osmanlı Devleti’nde birbirinden farklı müfredatlar uygulayan okullar vardı. Bu okullar içerisinde en yaygın olanı daha çok dinî ağırlıklı eğitim veren medreselerdir. Bunun yanında Avrupa tarzı eğitim veren modern okullar da mevcuttu. Modern eğitim veren okulların büyük kısmı askerî okullardı. Bu okulların dışında azınlıklara ait okullar ve yabancı devletler tarafından açılan okullar da bulunmaktaydı.

Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

“Günümüzde Yunanistan sınırları içerisinde yer alan Selanik şehri Osmanlı’nın batıya açılan kapısı niteliğindeydi. Önemli limanlara sahip olmasının yanı sıra demir yolu ağları da bulunan bu şehirde hem ulaşım hem de iş imkânlarının fazla olmasına bağlı olarak çok fazla insan yaşıyordu. Şehrin bu kozmopolit yapısının sonucu olarak, farklı diller, farklı kültürler ve farklı dinler bulunmaktaydı. İşte Mustafa Kemal, 1881 yılında böyle bir şehirde dünyaya geldi. Çocukluğunun büyük kısmını da doğduğu şehir olan Selanik’te geçirdi.’’

Selanik şehrinin Mustafa Kemal’in;

I. Açıksözlü
II. Hoşgörülü
III. Demokratik

kişilik özelliklerinden hangilerinin gelişmesine katkı sağladığı söylenebilir?

“Güzel söylemek ve yazmak isteği kalıcı idi. İstanbul’daki harp okulunda ders aralarında kompozisyon alıştırmaları yapıyorduk. Saati elimize alıyor ‘Bu kadar dakika sen, bu kadar dakika ben söyleyeceğim.’ diye yarışmalar düzenliyor ve tartışmalar yapıyorduk. Okulun öğrencileri arasında okunmak üzere el yazımızla bir okul gazetesi çıkardık. Sınıf içinde küçük bir teşkilatımız vardı. Ben gazetenin yönetim kurulunda idim. Gazetenin yazılarını çoğunlukla ben yazıyordum.’’

Bu sözüne göre Mustafa Kemal ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Mustafa Kemal’in fikir hayatının oluşmasında gittiği okullar, yaşadığı çevre, arkadaşları, öğretmenleri, yerli ve yabancı düşünürlerin katkısı olmuştur. Manastır Askeri İdadisi’nde okurken ‘Vatan Şairi’ Namık Kemal’i, eserlerinde Türkçülüğü ön plana çıkaran Mehmet Emin Yurdakul’u tanıdı. Adalet, eşitlik, özgürlük temalarını işleyen J. J. Rousseau ve Voltaire gibi önemli Fransız yazarların eserlerini okudu. Ayrıca arkadaşı Ömer Naci sayesinde edebiyat ve hitabete, Kolağası Mehmet Tevfik sayesinde tarihe ilgisi arttı.

Metne göre Mustafa Kemal’le ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Daha rüştiyede bir öğrenciyken okuduğu Namık Kemal’in şiirleri ile vatan sevgisi ve özgürlükçü düşünce zihninde yer etmişti. Mustafa Kemal’e göre Namık Kemal “Türk milletinin yıllardır beklediği ses”ti. Öğrenciyken edindiği vatan sevgisini ilk görev yeri olan Şam’da eyleme dönüştürdü. 1920’de o günleri anlatırken “Hürriyet Cemiyeti adında bir dernek kurduk. Bunu genişletmek için aldığımız önlemler arasında benim çeşitli asker sınıflarında staj yapmak bahanesiyle Beyrut, Yafa ve Kudüs’e gitmem vardı. Böylece hareket ettim. İsimlerini saydığım yerlerde teşkilat yapıldı. Yafa’da daha fazlaca kaldım. Oradaki teşkilat daha güçlü oldu. Ancak Suriye’de istediğim derecede işi oluşturmak imkânsız görünüyordu. Ben de işin Makedonya’da daha seri gideceği kanısı vardım. Oraya gitmek için çözüm düşünmekteydim.” demişti.

Metinde Mustafa Kemal’in,

I. İdealistlik
II. Örgütleyicilik
III. Vatanseverlik

kişisel özelliklerinden hangilerine ulaşılabilir?

Selanik; dağ eteklerinden yukarıya doğru tırmanan, büyük, durgun körfezinin sularına yayılan ve çevresindeki Roma, Bizans ve Türk surlarının sınırlarını çoktan aşmış, çağdaş Batı ölçütlerindeki rıhtım ve bulvarları boyunca gelişmiş bir kent görünümündeydi. Yıkık istihkâmlarının üzerindeki karmaşık çatıların arasından minareler ve çan kuleleri yükselirdi.

Kent, 1889’da Sırbistan ve Viyana üzerinden demir yoluyla Avrupa’ya bağlanmıştır. Diğer bir demir yolu hattı da kenti, Bulgaristan üzerinden Avrupa’ya ve İstanbul’a bağlamaktaydı. Kentin elektrik ağı 1889’da kurulmuştur. Bu süreçte dokuma fabrikalarında pamuklu ve yünlü kumaş üretilmiş, yabancıların kontrolündeki Düyun-u Umumiye İdaresi’nin bir bölümü olan ve reji olarak bilinen devlet tekelinin himayesinde önemli ölçüde tütün ihraç edilmiştir.

Metinden hareketle Selanik ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Makbule Hanım’ın anlattığına göre ana-oğul arasında bir tartışma başlıyor. Zübeyde Hanım ‘Ben seni asker yapamam. Baban gibi tüccar yapacağım!’ diyor. Mustafa ısrarla ‘Ben mutlak asker olacağım. Omzumda basma topu taşıyamam!’ diye çıkışıyor ve ayak diriyor. Fakat fayda etmiyor, annesi resmi evrakı mühürlemeyeceğini söylüyor.

Buna göre Mustafa Kemal’in kişilik özelliklerinden hangisine ulaşılabilir?

Selanik Askerî Rüştiyesi’nde matematik öğretmeni bir gün:

“Aranızda kimler kendine güveniyorsa kalksın. Onları müzakereci yapacağım.” demişti.

Ayağa öyle öğrenciler kalktı ki bunları gören Mustafa, kendini ortaya atmaya cesaret edemedi. Fakat içlerinden birinin emri altına girecekti. Bu da ağırına gitti. Birden kalktı:

“Ben daha iyi yaparım.” dedi ve yaptı. O günden sonra sınıfının müzakerecisi oldu.

Parçada Mustafa Kemal’in kişilik özelliklerinden hangilerine vurgu yapılmıştır?

Mustafa Kemal 1899’da Manastır’dan gelip İstanbul Harp Okulu’na başladı. Bu okuldayken Batı’daki gelişmeleri yakından takip edebilmek amacıyla Avrupa’dan çeşitli dergi ve kitaplar getirtti. Ülke sorunlarını takip ederek kaldığı pansiyonda da Fransızca dersleri aldı. 1902 yılında okulundan teğmen olarak mezun oldu.

Parçaya göre Mustafa Kemal’le ilgili yorumlardan hangisi yapılamaz?

Selanik, Osmanlı Devleti’nin Batı’ya açılan önemli bir liman kentiydi. Aynı zamanda hem İstanbul hem de Avrupa kentleriyle kara ve demir yolu ulaşım ağı gelişmiştir. Farklı dil, din, ırk ve kültürden insanların bir arada yaşadığı, Avrupa’dan gelen gazete, dergi ve fikirlerin hızlıca yayıldığı bir şehirdi. Farklı kültürlerin bir arada yaşaması özgür bir ortam oluşmasını sağlamıştı. Toplumda Batı kültürü ve Türk Kültürü’nün yansımaları bir arada görülebiliyordu.

Bu bilgilere göre Selanik şehrinin yapısı ile ilgili,

I. Siyasî
II. Kültürel
III. Askerî
IV. Ekonomik

özelliklerden hangilerine ulaşılabilir?

Mustafa Kemal’in sınıf arkadaşı Asım Gündüz, hatıralarında harp okulu yıllarında Mustafa Kemal’i şöyle anlatmaktadır:

“Mustafa Kemal doğup büyüdüğü Selanik’in batıyla daha bağlantılı bulunması sebebiyle olacak ki onun dikkat çeken fikirleri vardı. Etrafına topladığı arkadaşlarla cesaretle konuşuyor, onları güzel konuşmasıyla kısa zamanda tesiri altına alıyordu. Bizlerin okumadığı birçok vatan şiirini sık sık tekrarlıyordu. Namık Kemal’in bütün şiirlerini bir defterde toplamıştı. Bu şiirleri kısa zamanda bütün arkadaşlar defterlerimize yazmış ve ezberlemiştik. Bizler vatan, millet ve Türklük fikirlerini ilk defa harp akademisi sıralarında ondan duymuştuk. Tarih okumak onun için en büyük hevesi ve hırsı idi. Fransızca’yı da onun için çok iyi bilmek istiyordu. Osmanlı tarihini Fransızca eserlerden okuyordu.”

Buna göre Mustafa Kemal’in hangi kişilik özelliğine ulaşılamaz?

Mustafa Kemal’in bu cümlelerinden yola çıkarak hangisine ulaşılamaz?