Osmanlı Devleti’nde İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin yaptığı çalışmalar sonucu padişah II. Abdülhamit, Meclisi yeniden açmıştı. II. Meşrutiyet’in ilanı ile Anayasa yeniden yürürlüğe girmiş ve özgür bir ortam oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu durumdan hoşlanmayan bazı çevreler İstanbul’da ayaklanma başlattı. Bu ayaklanma ile ülkede gerilim artmış rejim tehlikeye düşmüştür. Bu ayaklanma Mustafa Kemal’in de Kurmay Başkanlığı’nı yaptığı Hareket Ordusu tarafından bastırılmıştır.

Bu ayaklanma ile ilgili olarak,

I. Rejim karşıtlarının düzenlediği bir ayaklanmadır.
II. İsyancılar halkın yönetime katılmasını istemektedir.
III. Mustafa Kemal demokrasiden yana tavır sergilemiştir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Osmanlı Devleti dağılmayı önlemek amacıyla Tanzimat Fermanı’nı yayınlamış böylece herkesin can, mal ve namusu kanunla güvence altına alınmıştır. Ayrıca Islahat Fermanı ilan edilerek gayrimüslimlere fazladan haklar verilmiştir. Buna rağmen ayrılıkçı ayaklanmalar engellenememiştir. Osmanlı aydınlarına göre bunun nedeni olarak padişahın yönetimde tek söz sahibi olmasıydı. Padişahın halk tarafından denetlenmesi gerektiğine inanan Jön Türkler, Meşrutiyet’in ilan edilmesini sağlamışlardır.

Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinin hedeflendiği söylenemez?

Osmanlı Devleti Fransız İhtilâli’nin ortaya çıkardığı milliyetçilik akımından olumsuz etkilenmiş ve geniş toprak kayıpları yaşamıştır. Bir yandan Balkan ulusları bağımsızlıkları için ayaklanırken, diğer yandan bazı Arap aşiretleri Avrupalı Devletlerin de kışkırtmaları sonucu bağımsızlık ümidiyle Osmanlı’ya karşı mücadele etmişlerdi. Osmanlı Devleti aydınları dağılmayı önlemek amacıyla Osmanlıcılık, Türkçülük, İslamcılık ve Batıcılık gibi fikir akımları ortaya koydular.

Yukarıda verilen bilgiler dikkate alındığında,

I. Osmanlı Devleti çok uluslu bir yapıya sahiptir.
II. İslamcılık fikri amacına ulaşamamıştır.
III. Siyasi varlıkta birlik amaçlanmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Selanik, taş duvarları, sarmaşıklı dar sokakları ve denize nazır bahçeli evleri ile tipik bir Osmanlı kentiydi. Batı ile etkileşiminde önemli bir konuma sahipti. Bazı Avrupa başkentler ile demiryolu bağlantısı bulunan kentin, işlek bir limanının bulunması önemini daha da arttırıyordu. Sokaklarında çocuk cıvıltıları, çan sesleri ve göğe yükselen minarelerdeki ezan sesleri ahenk içindeydi. Gazeteler, dergiler basılır, kitaplar burada yayınlanırdı. Batılı fikirler burada bu kentte yayılmaya başlar ve Osmanlı’ya ulaşırdı.

Buna göre Selanik kentinin hangi özelliği hakkında bilgi verildiği söylenemez?

Fransız İhtilâli’nin etkileri Osmanlı Devleti’ni olumsuz etkiledi. Milliyetçilik akımı ve Avrupalı devletlerin de kışkırtmalarıyla Bulgar, Sırp ve Yunanlılar bağımsızlıklarını kazanmak için Osmanlı’ya karşı ayaklandılar. Osmanlı yöneticilileri dağılmayı önlemek için bazı fikir akımları ortaya atılar. Osmanlıcılık fikri doğrultusunda Tanzimat Fermanı imzalandı ve herkesin canı, malı, namusu kanunla güvence altına alındı. Islahat Fermanı ile azınlıklara daha fazla haklar verildi. Daha sonra Meşrutiyet ilan edilerek kısmen de olsa halkın yönetime katılması sağlanmıştır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisinin amaçlandığı söylenemez?

Sanayi İnkılabının etkisiyle üretimde kol gücünün yerini makineler almaya başladı. Makineler sayesinde üretim hızla arttı. Hızlı üretimle birlikte ham madde ve pazar ihtiyacı ortaya çıktı. Sanayileşmiş devletler ihtiyaçlarını karşılamak için sömürge yarışına girdiler. Devletlerarası gruplaşmalar ve daha fazla sömürge elde etmek ve var olan sömürgeleri de korumak amacıyla silahlanma yarışı ortaya çıktı. Sanayileşmiş devletler ihtiyaç duydukları ham maddeyi geri kalmış devletlerden alıp ürettikleri ürünleri yine bu devletlere sattılar.

Buna göre Sanayi İnkılâbı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Selanik önemli bir liman kenti olmakla birlikte demiryolu ile Avrupa başkentlerine de bağlanmaktaydı. İşlek bir liman ve birçok fabrikanın bulunduğu kentte canlı bir ekonomik hayat yaşanıyordu. Bunun yanısıra Avrupa’da ortaya çıkan fikirler Selanik üzerinde Osmanlı’da yayılma imkânı buluyordu. Aydınlar, yenilikçi fikirlerini yaymak için bu kentte gazete dergi ve kitaplar basıyordu. Okuryazar oranının fazla olduğu, farklı dinden ve ırktan insanların bir arada yaşadığı Selanik, Avrupa’daki gelişmelerin yakından takip edildiği ve batı ile etkileşimin yoğun yaşandığı bir şehirdi.

Buna göre Selanik ile ilgili olarak,

I. Ticaret kentidir.
II. Çok uluslu bir yapıya sahiptir.
III. Zengin bir kültürel hayat yaşanmaktadır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Fransız İhtilali sonucu ortaya çıkan milliyetçilik akımının etkisiyle Osmanlı Devleti’ndeki azınlıklar bağımsızlıklarını kazanmak için isyan ettiler. Osmanlı aydınları bu isyanları önlemek ve devletin dağılmasının önüne geçmek için bazı çalışmalar yürütmüştür.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nde dağılmayı önlemeye yönelik çabalardan biri değildir?

Mustafa Kemal Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’nin kuruluş gerekçelerini arkadaşlarına şu sözlerle ifade etmiştir: “Bu talihsiz memlekete karşı önemli görevlerimiz vardır. Onu kurtarmak tek hedefimizdir. Bugün Makedonya’yı ve bütün Rumeli topraklarını vatan bütünlüğünden ayırmak istiyorlar. Millet, baskıcı ve zorba yönetim altında yok oluyor. Hürriyet olmayan bir memlekette ölüm ve yok olma vardır. Her ilerlemenin ve kurtuluşun anası hürriyettir. Eskimiş çürük yönetimi yıkmak, milleti hâkim kılmak, özetle vatanı kurtarmak için sizi göreve çağırıyorum.”

Mustafa Kemal bu sözü ile aşağıdakilerden hangisine vurgu yapmıştır?

Sömürge arayışındaki İtalya’nın Trablusgarp’ı işgali üzerine bölgeye gizlice giden genç Osmanlı subayları Mustafa Kemal, Enver Paşa, Fuat Paşa, Nuri Paşa ve Fetih Paşa bölgedeki yerel halkı örgütledi ve İtalya’ya karşı saldırıya geçti. Bu direniş hareketi, İtalyanların beklemedikleri kadar güçlüydü. Böylece Osmanlı Devleti yoktan var ettiği ordusuyla İtalyanlara karşı kıyasıya bir mücadeleye girişti. Mustafa Kemal, bu mücadele sırasında 22 Aralık’ta büyük bir başarı elde ederek Tobruk Savaşı’nı kazandı.

Metne göre,

I. İtalya, ekonomik nedenlerle Osmanlı toprağını işgal etmiştir.
II. Osmanlı subayları vatanseverlik duygusuyla hareket etmişlerdir.
III. İtalyanlar beklemedikleri bir direnişle karşılaşmışlardır.

yargılardan hangilerine ulaşılabilir?

1908 yılında İkinci Meşrutiyet ilan edildiği zaman Mustafa Kemal, Selanik’te askerlik görevini sürdürmekte, bir yandan da İttihat ve Terakki Cemiyeti içinde çalışarak İstanbul’daki siyasi gelişmeleri yakından izlemekteydi. Mustafa Kemal, Meşrutiyet’in ilanını ve sonrasında yapılanları yeterli görmüyor; memlekette daha büyük ve daha köklü değişikliklerin gerçekleştirilmesi gereğine inanıyordu. Fakat kendisinin görüşleri İttihat ve Terakki Cemiyeti ileri gelenlerinin görüş ve düşüncelerine uymadı. Buna rağmen fikirlerini söylemekten ve yetkilileri uyarmaktan da çekinmedi.

Paragrafta Mustafa Kemal’in hangi kişilik özelliği vurgulanmıştır?

Yukarıdaki tabloda yer alan olaylar göz önünde tutulduğunda Mustafa Kemal’in kişilik özelliklerinin doğru eşleştirildiği seçenek aşağıdakilerden hangisidir?

Ağustos 1914’te Birinci Dünya Savaşı başladıktan sonra İttihatçıların Almanlarla anlaşmasını acı bir şekilde eleştirir. Hatta Alman Ordularının zafer yürüyüşleri yaptıkları günlerde savaşı kaybedeceklerini söyler. Osmanlı’nın savaşa girmesi üzerine, ısrarla ordu içinde rütbesine uygun bir görev verilmesini ister. Enver Paşa, “Orduda sizin için daima bir görev vardır. Ancak Sofya Ataşeliği, daha önemli olduğu için orada bırakıyoruz” şeklinde cevap verir. Mustafa Kemal cevabında “Yurt savunmasından daha önemli ve yüce bir görev olamayacağını, arkadaşları cephede vuruşurken kendisinin Sofya’da kalamayacağını, eğer birinci sınıf subay olmak yeteneğinde değilse, kanaatini açıkça bildirmesini ister.” Yazılı ve sözlü ısrarları üzerine, 29 Kasım 1914’te 1.Tümen Komutanlığına atanır.

Metindeki bilgiler dikkate alındığında Mustafa Kemal’in kişilik özelliklerinden hangisine ulaşılamaz?

1870 yılında siyasi birliğini tamamlayan ve sanayisi hızla gelişen İtalya, sömürgeciliğe yöneldi. Coğrafi konum olarak kendisine yakın ve zayıflamış Osmanlı Devleti’nin toprağı olan Trablusgarp’a göz dikti. Büyük devletlerden buranın işgali konusunda onay alan İtalya, 1911 yılı Eylül ayı sonunda Trablusgarp’ı işgal etti. Osmanlı Devleti bu işgale doğrudan müdahale edemedi. Mısır, İngiliz işgali altında olduğu için karadan, donanmanın yetersizliğinden dolayı da denizden Trablusgarp’a yardım gönderilemedi. Aralarında Mustafa Kemal’in de bulunduğu genç subaylar, gönüllü olarak bölgeye gittiler. Burada halkı örgütleyerek İtalyanlara karşı büyük bir direniş başlattılar. Mustafa Kemal, Derne ve Tobruk bölgelerinde İtalyanlara karşı önemli başarılar kazandı.

Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

Aşağıda Osman Nizami Paşa’nın, Mustafa Kemal ile ilgili sözleri verilmiştir.

Mustafa Kemal Harp Akademisi’nde iken onun üstün niteliklerini ilk keşfeden Osman Nizami Paşa olacaktı. Paşa, Ali Fuat’ın babası İsmail Fazıl Paşa’nın evinde kendisini mahcubiyetle dinleyen Mustafa Kemal ile konuşup şunları söylemişti: “ (I) Mustafa Kemal Efendi oğlum görüyorum ki, İsmail Fazıl Paşa seni takdir etmek hususunda yanılmamış. Şimdi ben de onunla hemfikirim. (II) Sen bizler gibi yalnız Erkân-ı Harp zabiti olarak normal hayata atılmayacaksın. (III) Keskin zekân ve yüksek kabiliyetin memleketin geleceği üzere müessir olacaktır. (IV) Bu sözlerimi bir kompliman (hoşa giden söz) olarak alma, sen de memleketin başına gelen büyük adamların daha gençliklerinde gösterdikleri müstesna (benzeri az bulunan) kabiliyet ve zekâ emareleri görmekteyim. İnşallah yanılmamış olurum.” Gelecek günler Osman Nizami Paşa’nın görüşlerini haklı çıkaracaktı.

Buna göre numaralanmış cümlelerin hangisinde Osman Nizami Paşa’nın Mustafa Kemal’in geleceği ile ilgili düşüncelerini destekleyici yönde bir açıklama bulunmaktadır?