7. Sınıf Sosyal Bilgiler Deneme Sınavı

“Balkanlardaki Osmanlı fetihlerinin neden bu kadar kolay olduğunu açıklamak zor değildir. Her şeyden önce Osmanlı fetihlerinin başladığı dönemlerde Balkanlarda bir yığın bağımsız kral, despot ve bey birbirleriyle çatışma hâlindeydi. Buna karşılık yalnız Osmanlılar tutarlı bir politika izliyorlardı. Güçlü bir devlet olabilmek için gerekli askerî güç ve merkezî yetki de yalnız onlarda vardı. Avrupa’nın ilk devamlı ordusu yeniçeriler de onlara büyük bir üstünlük sağlıyordu. Osmanlıların Balkanlardaki fetihlerini kolaylaştıran nedenlerden bir diğeri ise Balkan ülkelerindeki toprak düzeni idi. Bu ülkelerde beyler,üzerindeki köylülerle birlikte devletten aldıkları toprakları yaşamları boyunca kendi mülkleri gibi kullanıyorlardı. Vergileri keyfî olarak arttırabiliyor ve köylülere istedikleri angaryaları yükleyebiliyorlardı. Osmanlılar ise yönetimleri altındaki insanlara son derece adil davranıyorlardı.”
Ünlü Tarihçi Halil İnalcık’ın bu ifadelerine göre Osmanlılar ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

• Eğer bu sınavdan da düşük not alırsan cep telefonunu artık kullanamazsın.
• Beni sinirlendirme, gel buraya. Geç otur, sesini çıkarma.
• Sen bunları kafana takma. Her şey olacağına varır. Hafta sonu geliyor musun?
İnsanlar arasındaki iletişime engel olan bu örnek cümleler aşağıda verilen iletişim hatalarıyla eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır?

Osmanlı Devleti’nin fetih hareketlerinde askerî teşkilat önemli rol oynamıştır. Osman Gazi, Söğüt’e yerleştiğinde ilk fetihleri gönüllü askerler ile yapmıştır. Orhan Bey zamanında ise yaya ve müsellem adıyla ilk düzenli ordu kurulmuştur. Ancak fetihlerin devamlılığı ve toprakların güvenliği için daha çok askere ihtiyaç duyulmuş ve bu nedenle yaya ve müsellem ordusundan farklı bir sisteme geçilmesi zorunluluğu doğmuştur. I. Murat devşirme sistemine geçişi başlatarak Osmanlı ordu sisteminin gelişimini sağlamıştır.
Buna göre Osmanlı Devleti’nin askerlik sistemini yenilemek zorunda kalmasında aşağıdakilerden hangisi rol oynamıştır?

Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid;
• Bütün beylikleri ele geçirerek Anadolu Türk birliğini sağladı.
• 1396 Niğbolu Savaşı’yla Bulgar Krallığı’nı ele geçirdi. Bu savaşta elde ettiği ganimetlerle Ulu Cami’yi inşa etti.
• İstanbul’u iki kez kuşattı.
• Anadolu Hisarı’nı yaptırdı.
• Timur ile 1402 yılında yaptığı Ankara Savaşı’nı kaybetti ve esir düştü. Böylece Osmanlı Devleti’nde Yıldırım Bayezid’in oğulları arasında taht kavgalarının yaşandığı ve 11 yıl süren Fetret Devri başladı.
Buna göre Osmanlı Devleti’yle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Yukarıda verilen harita 1459-1484 yılları arasında Osmanlı Devleti’nin Karadeniz kıyısında yaptığı fetihleri göstermektedir.
Haritaya göre bu fetihlerin aşağıdakilerden hangisine yönelik olduğu söylenebilir?

Osman Bey’in Kayı boyunun başına geçtiği yıllarda Bizans’ın Anadolu toprakları üzerindeki kontrolü büyük ölçüde ortadan kalkmıştı. Bu nedenle Bizans tekfurları, bulundukları bölgelerde bağımsız birer hükümdar gibi davranıyorlardı. Osman Bey, Anadolu’daki Bizans merkezî otoritesinin zayıflığından ve Bizans halkının hoşnutsuzluğundan yararlanarak topraklarını batıya doğru genişletme siyaseti izlemeye karar verdi. Bu amaçla çevresindeki Bizans şehirlerine akınlar yapmaya başladı.
Osman Bey’in bu politikası aşağıdakilerden hangisine öncelik verildiğini kanıtlar?

• “Dil iletişimin ana unsurlarından bir tanesidir. Dili doğru telaffuz etmek ve dikkatli kullanmak oldukça önemlidir.”
• “Kılık kıyafet doğrudan iletişimi etkileyen bir unsurdur. Kıyafet öncelikle psikolojiyi yansıtan bir unsurdur. Yani üzerinizdeki kıyafetler her zaman bir mesaj taşır.”
• “Etkili iletişim esasında insan vücudu da iletişime geçer. Bu süreçte jestlere ve mimiklere özel önem vermek gerekir.”
İletişim uzmanlarının yaptıkları bu tavsiyelerde etkili iletişimde dikkat edilmesi gereken noktalardan hangisi vurgulanmamıştır?

Yukarıda verilen görsel Küresel Dijital Rapora göre 2019 yılı itibariyle Türkiye’nin dijital dünyadaki konumunu göstermektedir.
Bu verilere göre ülkemizle ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yapılabilir?

Orhan Gazi, Bursa’nın fethinden sonra şehrin önemli isimlerinden Saroz’a, kaleyi teslim etmeye ne sebeple karar verdiğini sorduğunda;
Saroz; “Bunun için pek çok sebep var:
Birincisi sizin devletiniz büyüdü ve güçlendi ama bizim devletimiz bahtsızlaştı.
İkincisi, Baban (Osman Gazi) köylerimizi ele geçirdiğinde köylülerimiz size itaat ettiler ve bizden yüz çevirdiler, bizi anmadılar. Niçin ansınlar, sayenizde rahata kavuştular. Onları görüp biz de o rahatlığa heves ettik.” diye cevap vermiştir.
Verilen bilgilere bakıldığında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Gazetecinin Hak ve Sorumluluk Bildirgesi adlı bir belge yayımlamıştır. Bu belgenin “Özel Hayat” bölümünde özel hayatın gizliliği ilkesinin geçerli olamayacağı durumların araştırma ve yayın türleri sıralanmıştır. Bunlar;
• Büyük bir suç yahut yolsuzlukla ilgili araştırma ve yayınlar,
• Toplumu olumsuz etkileyici bir tutumla ilgili araştırma ve yayınlar,
• Toplumun güvenliğinin veya sağlığının korunmasıyla ilgili yayınlar,
• İlgili kişinin sözleri yahut davranışları sonucu halkın yanıltılmasının önlenmesiyle ilgili yayınlardır.
Bu belgeye göre özel hayatın gizliliği ilkesiyle ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yapılabilir?