9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Deneme Sınavı

I. Edebî ürünlerin bağlı bulunduğu saha
II. Dil ürünü olan her türlü sözlü ve yazılı yapıt
III. Sanat amacıyla kaleme alınan sadece yazılı eserler
IV. Söz ve yazı sanatını öğreten bilim dalı
V. Sözlü ve yazılı dil ürünlerini meydana getirme işi
Numaralanmış ifadelerden hangisi edebiyatın anlamını tam olarak karşılayamamaktadır?

I. Farklı bilimlerle ilişkisi vardır ancak farklı bilimlere kaynaklık etmez.
II. Dilin tüm imkânlarından faydalanılır.
III. Kelimelerin farklı şekilde bağdaştırılmasıyla yeni anlatım imkânları yaratılır.
IV. Ait olduğu toplumun zihniyetini yansıtır.
V. Okuyucuda zevk ve bilinç değişimi sağlar.
Bir metni, edebî metin yapan özelliklerle ilgili verilenlerden hangisi yanlıştır?

Sanat; hayatı daha enteresan, daha güzel, daha anlaşılır veya daha esrarengiz ve harikulade kılar.
Bu cümlede güzel sanatların hangi özelliği daha ağır basmaktadır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

Sanatçı, bu eserinde tinsel çözümlemelerde çok başarılı olduğunu göstermektedir. Şahısların ruh hâllerini çok iyi bir şekilde okuyucuya iletmektedir. Ancak
eserin dili ve tahlilleri biraz ağır olduğu için eser, okuyucuları zorlamaktadır, bu nedenle okuyucu biraz sıkılmaktadır.
Bu parçaya göre sanatçı, romanını kaleme alırken aşağıdaki bilim dallarının hangisinden yararlanmış olabilir?

I. Edebî eserlerin formatı genelde tek yönlüyken bilimsel eserlerde bu format genelde çok yönlüdür.
II. Edebî metinlerde estetik, bilimsel eserlerde ise doğruluk aranır.
III. Bilimsel eserler insanın aklını temel alırkenedebî eserler kişinin ruhunu temel alabilir.
IV. Bilimsel eserde deney ve gözlemden faydalanılır; edebî eserlerde ise sanatçı, duygu ve düşüncelerinden faydalanır.
V. Bilimsel eserlerde objektiflik hâkimken edebî eserlerde tamamıyla öznellik hâkimdir.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

Aşağıdakilerden hangisi öğretici metinlerin özelliklerinden biri değildir?

I. Sadece kendisini kaleme alan sanatçının niteliklerini yansıtır.
II. En önemli özelliklerinden birisi kurmaca olmasıdır.
III. Genellikle sözcüklerin mecaz ve yan anlamlarıyla oluşturulur.
IV. Edebiyatın dolayısıyla edebî metnin malzemesi dildir.
V. Metinlerdeki ögeler anlamsal, mantıksal ve biçimsel olarak birbirleriyle ilişkilidir.
Numaralanmış cümlelerdeki özelliklerden hangisi edebî metin için söylenemez?

Türk dili ve edebiyatı öğretmeni 9-A sınıfında öğrencilerine “Edebiyat, bilim ve güzel sanatlar arasındaki etkileşim” konusunu daha sağlıklı kavratabilmek amacıyla öğrencilerini gruplara bölerek konuyu anlatma yöntemini tercih eder ve ilk gruptaki öğrencilerin sorulara daha hızlı yanıt verdiğini görür.
Bu parçadaki altı çizili ifade aşağıdaki iletişim ögelerinden hangisini karşılar?

Aşağıdaki ifadelerden hangisi edebî eser için söylenemez?

. ----, bir toplumdaki belirli toplulukların ses, yapı, söz dizimi ve anlam bakımından farklılık gösteren dili
veya sözcük dağarcığıdır. Farklı bir anlaşma şekli sağlamak üzere oluşturulur. Bu dil oluşturulurken
sözcüklerde değişiklik yapılır. Genel olarak kaba bir söyleyiş özelliği gösterir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Bir toplumda ortak şekilde konuşulan yazılı metinlerde kullanılan; ağız özelliklerinden arındırılmış, belirli
ölçü ve kurallara bağlı olan ortak dildir.

Bu cümlede aşağıdaki kavramların hangisinden söz edilmiştir?

I. Alıcının göndericiye verdiği cevaptır. (İleti)
II. İletişimin gerçekleştiği ortamdır. (Bağlam)
III. Duygu ve düşüncesini aktaran kişidir. (Gönderici)
IV. İletilen sözü, mesajı alan kişidir. (Alıcı)
V. Gönderici ile alıcı arasındaki iletinin gönderilme şeklidir. (Kanal)
Numaralanmış cümlelerin hangisinde parantez içinde verilen terim yanlış tanımlanmıştır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

Genel olarak trajedi ve komedi türü arasında benzerlikler ve karşıtlıklar üzerinden bir değerlendirme
yapmak, komedinin özelliklerini açığa çıkarmak bakımından geçerli bir yöntem olarak benimsenmiştir. Trajedi önemsenen bir tür olduğu için hakkında başlangıç dönemine ilişkin bazı bilgiler bile bulmak mümkündür, hâlbuki aynı şeyi komedi için söylemek pek mümkün değildir.

Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yollarının hangisinden yararlanılmıştır?

Sait Faik büyük yalnızlıkların etkilemesiyle gelişen bir sanatçıdır. Ancak yalnızlığı insanlardan uzaklaşarak değil, insanlara yaklaşarak ve onları anlamaya çalışarak gidermeye çalışmıştır. Çaykovsky’nin dediği gibi “Yalnız olduğunuz zaman, halka dönün, kendinizi başkalarına verin.” düşüncesiyle, sürekli doğayı, insanları dinlemiştir. Sonra kendi yalnızlığına çekilip özümsediklerini öykülemiştir.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine başvurulmuştur?

Bilim ışığının yolunda, laboratuvarlarda, kutuplardaki buzlu çöllerde, balta girmemiş ormanlarda insanlığa hizmet için yaşamlarını hiçe sayan pek çok insan, verdikleri uğraşlarla onur kazanmış, sonsuzluğa ulaşmışlardır. Pasteur, Edison, Madame Curie gibi birçok bilim insanı bu erişilmez gururun ölümsüz timsalleridir.

Bu parçada aşağıdaki anlatım yöntemlerinin hangisinden faydalanılmıştır?

Hem 2008 hem de 2012 yılı araştırmaları ile ekmek israfı sadece bütün olarak değil; fırınlar, toplu yemek yenen kurumlar ve haneler ayrımında tespit edilmiştir. Hanelere alınan ekmeğin yaklaşık % 3’ü israf edilirken israf oranı 2008 yılından bu yana çok az bir düşüş göstermiştir.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine başvurulmuştur?

Dil, bir bakıma kendini yenileyen ağaç gibidir. Bir kısım sözcükler dile kazandırılır. Bu, doğal bir olaydır.
Dildeki bu canlılığı görmemek, onun doğal bir varlık olduğunu inkâr etmek olur. Bir ağaç, nasıl zaman
içinde yaprak değiştirir ve bu değişim köküne, özüne bağlı olarak meydana gelirse dildeki sözcüklerin değişimi gibi olur.

Bu parçada aşağıdaki anlatım yöntemlerinin hangisinden faydalanılmıştır?

Sevgi, Erciyes’in doruk noktasından aşağıya doğru yuvarlanan kartopu gibidir. Kartopu tepeden yuvarlandıkça nasıl büyürse, sevgi de insanlar arasında yayıldıkça büyür. O büyüklüğü kimse sarsamaz. Ona yapışan kartopu olur.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine başvurulmuştur?

Türkiye genelinde on beş ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı bu yılın mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 89 bin kişi azalarak 3 milyon 136 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 0,5 puanlık azalışla % 9,7 seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde tarım dışı işsizlik oranı 0,6 puanlık azalışla % 11,6 olarak tahmin edildi. 15-24 yaş arası genç nüfusla işsizlik oranı 2
puanlık azalışla %17,8 olurken 15-64 yaş grubunda 0,5 puanlık azalışla %9,9 olarak gerçekleşti.

Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yollarının hangisinden yararlanılmıştır?

. Sanat, insanlık tarihinin her döneminde var olan bir olgudur. İnsanlığın geçirdiği evrimler yaşama biçimlerini, yaşama bakışlarını, sanat biçimlerini ve sanata bakışlarını değiştirmiş, her dönemde ve her toplumda, sanat farklı görünümlerde ortaya çıkmıştır. Türkçede iyi ve güzel yapılan her iş için “sanat” sözcüğünden yararlanılarak “askerlik sanatı”, “güzel
konuşma sanatı” gibi söz öbekleri oluşturulmuştur.
Bu sözlerde “sanat” sözcüğünün yer alması aslında sanatın özelliklerine ilişkin ipuçları da vermektedir.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangilerine başvurulmuştur?

Her sanatçı kendine göre tanımlamıştır şiiri. Valery’nin tanımından hareket eden Suut Kemal Yetkin, yürüyüş ile dans arasındaki farkı, düzyazı ile şiir arasındaki farka benzetir ve “Şiir bu kadar esrarlı ve çözülemez bir terkip olduğuna göre, nesre çevrildiği zaman şiirliğini koruyan bir şiir tasavvur olunamaz. Ve gene bir şaire şunu veya bunu anlatmalısın demek kadar manasız bir şey olamaz. Zaten şair bir şey anlatmaz, anlattığı zaman da şair olmaz.” der.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangilerine başvurulmuştur?

Cumhuriyet Dönemi edebiyatında bazı sanatçılar, bireyin iç dünyasını anlatmayı amaçlamış ve bu
doğrultuda önemli eserler kaleme almışlardır. İnsanın topluma yabancılaşmasının nedenlerini sosyoekonomik unsurlarda değil, bireyin iç dünyasında aramışlardır. Bu yüzden olay örgüsünü önemsememişler, merak unsurunu ikinci plana atmışlar ve tamamen insanın iç dünyasını ve içsel çatışmalarını gerçekçi tasvirlerle ortaya koymaya çalışmışlardır. Peyami Safa hemen hemen bütün romanlarında, Ahmet Hamdi Tanpınar Huzur’da; Tarık Buğra Küçük Ağa’da, İbiş’in Rüyası’nda; Mustafa Kutlu öykülerinde ruh çözümlemelerine geniş yer vermiştir.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine başvurulmuştur?

Yaşanmış veya yaşanması mümkün olan olayların okuyucuya haz verecek biçimde aktarıldığı kısa edebî türlere “hikâye” denir

Bu cümledeki altı çizili söze göre bir hikâyede bulunması gereken unsur aşağıdakilerden hangisidir?.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hikâye ile ilgili bilgi yanlışı vardır?

Edebiyatımızda kesit öyküleri 1940’tan sonra yaygınlaşmaya başladı. Çehov tarzı olarak da bilinen bu tarz öykülerde olay değil, olayın içindeki kesitler dile getirilir.

Aşağıdaki sanatçılardan hangisi bu parçada sözü edilen hikâye türünün temsilcisidir?

Kalktım pencereyi açtım. Şu sıkıntılı hava dağılsın.
– Bugün hastayım ben Necati, dedim. Sen gelmeden yatıyordum. Okuyuşun çok iyi. Çevirisini sen kendin yaparsın. Kalktı.
– Peki abla, dedi. Gözlerinde o bulaşıklık yok artık. Hava kararırken annem geldi. Aşağı indim. Mutfak masasında yemek yedik. Hiç konuşmadık. Evin içinde yalnız bulaşık çanaklara musluktan damlayan suyun sesi var; şıp, şıp, şıp… Neden böyle olduk biz? Ana-kız değil, sanki yabancıyız. Sebebi ne bunun? Garip töreleriyle bu kasaba mı, başkaları ne der tasası mı?

Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Türk edebiyatında olay hikayeleri ile tanınan sanatçılar aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak
verilmiştir?